DOORSCHIETEN

Wanneer de zon in juli teveel haar warmte op ons laat schijnen zoals in de afgelopen zomer en de dagen tropisch warm zijn, laten de planten in de tuin en vooral in de moestuin een groeispurt zien. Bloemen bloeien snel uit en groente zoals sla zien juist kans om in korte tijd in bloei te komen. We noemen dat doorschieten. De slaplant komt dan niet meer tot een mooie kropvorming, maar gaat een stengel maken waaraan tenslotte kleine bloemetjes verschijnen. Het blad van de plant wordt dik en hard en is niet smakelijk meer. Jammer van zo’n mooi bedje sla!

Beheersen
Als tuinder ben je afhankelijk van het weer. Het is vaak of te droog of te nat, te warm of te koud. Vandaar dat professionele tuinders kassen gebruiken waarin het klimaat beheerst kan worden dankzij perfect ontwikkelde technieken. Maar ook daar loert het gevaar van doorschieten. Niet van de planten, maar van de techniek zelf. De mens dus, want die bedenkt het. Bijvoorbeeld: planten laten groeien op water met toegevoegde meststoffen, de zogenoemde hydrocultuur. Heel efficiënt en de producten zien er goed uit, maar of ze ook voedingskwaliteit hebben en echt zijn wat ze ogen te zijn, is de vraag. We wennen eraan dat de smaak is zoals ze is, als je het niet kunt vergelijken. Het zit kennelijk in ons om alles te willen beheersen. Of het nu om planten, dieren, mensen of het heelal gaat. Gigantisch wat we mogelijk maken! Ondertussen horen we via de media over aardbevingen, overstromingen en vulkaanuitbarstingen waar mensen, dieren en gewassen onder te lijden hebben. We staan in onze tijd voor geweldige opgaven om de juiste keuzes te maken en niet door te schieten vanwege de verleidingen die de technische mogelijkheden met zich brengen.

Bedekken
Voor de tuin, de aarde geldt hoe beter verzorgd, hoe meer humus aanwezig is, des te beter vocht opgenomen en vast gehouden kan worden. Dit geldt voor de eigen tuin, maar ook voor de grote landbouw- en natuurgebieden. Ontbossing laat bijvoorbeeld modderstromen ontstaan na hevige regenval. Ook in de eigen tuin is het kaal maken van de grond ongunstig bij zware regen want de grond slaat dicht en verhard. Bij de volgende bui kan de grond geen vocht opnemen, het water stroomt weg in plaats van in de grond te zakken. Als het warm wordt zal deze grond eerder uitdrogen. Wanneer we te maken gaan krijgen met een doorschietend klimaat, bijv. hete periodes en te natte, dan zullen we extra zorgzaam voor de aarde moeten worden.
Gelukkig zijn er planten die geen last hebben van doorschieten zoals het lieflijke lievevrouwebedstro (Asperula odorata). Een kruid dat met zijn stervormig blad een mooie bodembedekker is. De blaadjes zijn ½ centimeter breed en aan de rand wat ruw. De naam Asperula is het verkleinwoord van het Latijnse asper dat ruw betekent. In mei wanneer ook de lelietjes der dalen bloeien, komen de witte sterbloemetjes van het lievevrouwebedstro in trosjes te voorschijn. Het plantje is pas sinds de zestiende eeuw beschreven. Het blad werd voor de bloei geplukt en aan de Meiwijn toegevoegd.

Gebruiken
Volgens een medicinale plantengids kan de hele plant gedroogd gebruikt worden als thee en werkt het vochtafdrijvend en zuiverend. Ook bij verstoppingen in het onderlijf en daarmee samenhangende migraine. Het dient ook als spoeling bij wonden, zweren en huidinfectie. Het kleefkruid (Galium aparine), een eenjarige klimplant, die u vast wel kent, kan voor hetzelfde gebruikt worden.
Bij de naam lievevrouwebedstro hoort vast een mooi verhaal! In het Duits wordt het kruid Waldmeister genoemd en in het Engels woodruff (boskraagje?)

Natuurgids ‘Medicinale planten’. ISBN 90389 02050 / CIP

Margreet Voorhoeve