Elk kind komt vanuit de geestelijke wereld naar de aarde. Stapsgewijs verbindt de geestelijke individualiteit van het kind zich – via de warmte – met het lichaam dat het van zijn ouders geschonken krijgt. Maar stel dat dit lichaam eigenlijk niet zo goed past? Of dat er gedurende het leven verhardingen in dit lichaam optreden? Dan zit het kind opgescheept met een instrument dat hem niet echt goed op zijn levensweg dienen kan.

Hoe bevrijdend kan het dan soms zijn, als het kind door middel van koorts zijn lichaam kan ‘doorkoken’ en omvormen, zodat het ‘beter’ wordt…

 

Ons warmteorganisme

De warmte die onze stofwisselingsorganen en spieren produceren doordringt ons gehele lichaam en wordt afgegeven aan de omgeving. We kunnen spreken van een warmte-evenwicht dat schommelt tussen de 36 en 37 graden: gedurende de dag houden we warmte vast en stijgt onze temperatuur met ongeveer één graad; we ademen als het ware warmte in. Gedurende de nacht geven we onze warmte af en daalt de temperatuur weer ongeveer één graad; we ademen onze warmte uit. In bepaalde situaties, zoals bij het verwerken van zintuigindrukken, het doorkomen van tandjes of bij een infectie, stijgt de temperatuur tot een evenwicht op een hoger temperatuursniveau.

 

Koude (winter)dagen doen een sterk beroep op ons warmteorganisme. Door ons warm te houden (warme kleding, warme voeten, warme thee) kunnen we een verkoudheid voorkomen. Enkele luchtwegvirussen vermeerderen zich namelijk het best bij 33 graden. De slijmvliezen van onze luchtwegen zijn normaal ongeveer 35 graden. Bij afkoeling kan het virus onze slijmvliezen infecteren en ons van daar uit overspoelen. Door koorts te maken kunnen we het virus bestrijden. Hoe hoger de koorts, hoe beter het virus bestreden wordt. Boven de 39 graden vermeerdert het virus zich eigenlijk niet meer! Koorts is tegen virussen ons beste afweermechanisme.

 

Infectie

Bij infectie zal de koorts stijgen tot de voor de betreffende ziektesituatie juiste temperatuur. Er is dan sprake van een nieuw warmte-evenwicht. De hoogte van de temperatuur zegt daarbij niets over de ernst van de onderliggende ziekte. Koorts is niet gevaarlijk, de onderliggende ziekte kan dat echter wel zijn. We moeten het kind dus goed observeren en alert zijn op bijkomende verschijnselen zoals sufheid, uitputting en tekenen van uitdroging. Volg hierbij uw moeder- of vadergevoel: als u het niet vertrouwt, bel dan naar de praktijk. Doe dit ook bij een zuigeling jonger dan drie maanden, bij bijkomende risicofactoren, als de koorts langer dan drie dagen bestaat en er geen duidelijk beeld is van wat er speelt, na aanvankelijk herstel en dan weer plots stijgen van de koorts, en in het geval van een koortsstuip.

 

Ondersteunen

Koorts is dus geen ziekte. Koorts is een gezonde reactie met een genezende werking.

Koorts hoeven we als ouders – en dokters – dan ook niet te bestrijden, maar dienen we wel op een goede manier te begeleiden. Hoe kunnen we het kind ondersteunen?

Bij het stijgen van de koorts (= ‘witte koortsfase’: het kind is bleek, rillerig, geïrriteerd en wakker) kunnen we door warmte toe te voeren – door bijvoorbeeld het kind een warm voetenbad te geven of met een warme kruik onder de dekens te leggen – de warmteproductie ondersteunen en de warmteafgifte beperken. Bij stuwing of daling van de koorts (= ‘rode koortsfase’: het kind heeft een rode blos, voelt warm aan, is vaak rustig en slaperig) kunnen we de warmte helpen afvoeren; door het kind wat dunner te kleden, een afwassing met lauw water en met behulp van een wikkel (zie bijdrage over de citroen voet-kuitwikkel).

Daarnaast gelden enkele algemene adviezen: verstoor het ziekteproces zo min mogelijk en geef het kind de tijd om uit te zieken. Grofweg is het kind beter als het één dag koortsvrij is. Zorg in deze periode voor voldoende (bed)rust, een prikkelarme omgeving en voor warme voeten. Zorg dat het kind goed drinkt, met name warme thee; bijvoorbeeld kamillethee of lindebloesemthee om het zweten te bevorderen. Verder voor een lichtverteerbaar en eiwitarm dieet (geen melkproducten, geen vlees, eieren en noten).

 

Geneesmiddelen

Verschillende antroposofische geneesmiddelen kunnen het kind ondersteunen. Kinfludo (Weleda korrels; te verkrijgen als zelfzorgproduct) ondersteunt onder andere de afweer bij het overwinnen van luchtweginfecties. Chamomilla comp. (Weleda zetpillen; te verkrijgen op recept) werkt goed tegen pijn en onrust. Het voordeel van deze zetpillen is dat ze de koorts niet onderdrukken. Paracetamol doet dat wel, zodat de koorts haar werk niet kan doen. Uiteraard is het wel aan te bevelen bij pijn.

Bij tekenen van ontsteking of warmtestuwing kan Apis/Belladonna (Wala korrels; te verkrijgen op recept) worden aanbevolen.

Het kan fijn zijn deze middelen in huis te hebben. Wie ze in de huisapotheek zou willen opnemen, kan contact opnemen met de praktijk.

 

Koorts als zelfgenezing

Samenvattend heeft koorts een zinvolle functie. Koorts maakt ons weerbaar, versterkt onze afweer. Koorts kan helpen processen van verharding op te lossen. Warme oplossende ziekten vormen namelijk een gezonde tegenpool ten opzichte van koude verhardende ziekten. Bij koorts incarneren we dieper in ons lichaam. Hierbij kunnen we ons lichaam omvormen. Koorts biedt ons de mogelijkheid een bepaalde situatie op lichamelijk of geestelijk gebied te overwinnen (met het luchtwegvirus als middel om dit doel te bereiken).

 

Tom Scheffers, huisarts