Voeding en Spijsvertering

De wand van de dunne darm is opgebouwd uit een aantal lagen. Kijkend naar de doorsnede van een darm, kunnen we in de darmwand (waar dezelfde drieledige opbouw als in de rest van het lichaam te onderscheiden is) de volgende structuren waarnemen (merk op, dat de ‘buiten’wereld hier binnen zit!):

• in de laag die het meest direct met de voedselbrij in aanraking komt, bevinden zich de darmplooien met daarop de darmvlokjes (villi) die via het mechanisme van de oppervlakte-vergroting zorgen voor een intens contact tussen de voedselbrij en de darmwand en als kleine (ongeveer één millimeter grote) ‘vingertjes’ deze voedselbrij als het ware aftasten. In deze binnenlaag herkennen we hiermede zenuw/zintuig ofwel bovenpoolkwaliteiten. De binnenzijde van de darm vormt zo een grens tussen binnen- en buitenwereld en op dit grensvlak dient goed te worden waargenomen, welke voedingsstoffen nodig zijn en kunnen worden opgenomen en welke er kunnen worden afgebroken en het lichaam ‘ongebruikt’ weer kan verlaten (via de ontlasting).

Op dit grensvlak vindt de afbraak van het voedsel in bruikbare fragmenten plaats door de afbrekende (en daarmede bewustzijn wekkende) activiteit van het (vanuit de bovenpool opererende) astraal-lichaam. Een wezenlijk gegeven bij het passeren van dit grensvlak is, dat er eigenlijk niets van de buitenwereld in het lichaam kan en mag komen: zelfs als je een naald ‘in’ iemand steekt of met een mes ‘in’ iemand snijdt, vindt er eigenlijk alleen splijting van lichaamsvlakken plaats!

In de figuur (helaas niet aanwezig) wordt het verteringsproces schematisch weergegeven: gaande van links naar rechts in de figuur geeft de horizontale as de voortgang van het verteringsproces weer. Links in de figuur wordt aangegeven hoe voedsel het lichaam binnenkomt en wordt waargenomen en afgebroken (de dalende lijn). Ter hoogte van de verticale gestreepte lijn passeert het afgebroken voedsel de grens tussen buiten en binnen. Tenslotte geeft de stijgende lijn aan, hoe het voedsel in toenemende mate lichaamseigen wordt gemaakt. De impulserende werking van de nierstraling wordt aangegeven met ns.

Rudolf Steiner beschrijft in dit verband, dat bij het passeren van de darmwand de voedselbestanddelen in een etherische dimensie worden gebracht, door als het ware een reis naar de wereldperiferie en terug te maken. In de figuur heb ik dit aan willen duiden middels de etheriserende lemniscaatvorm, waardoor er een omslagpunt wordt gevormd.

• het zo geëtheriseerde voedsel wordt opgenomen door het lymfesysteem en als het ware overgeleid naar de bloedsomloop, via de laag, die rijk van bloedvaten is voorzien en daarmede verwijst naar de ritmische mens in ons, getransporteerd naar lever en nieren, waar een vergelijkbaar selectie- en transformatie-proces als in de darmwand plaatsvindt. In dit proces worden met behulp van de impuls van de in de figuur met ns aangeduide nierstraling de voedingsstoffen verder geëtheriseerd (EL in de figuur) en geastraliseerd (AL in de figuur), waarbij ieder individu als het ware zijn persoonlijke signatuur op de zó opgebouwde stoffen (bijvoorbeeld eiwitten) drukt.

• in de buiten gelegen spierlaag (met een binnenste spierlaag van kringvormig verlopende spiervezels en daaromheen een laag met in de lengterichting verlopende spiervezels) waarin we de bewegingsmens uit het drieledig mensbeeld herkennen, zorgen de peristaltische bewegingen ervoor, dat de voedselbrij in het darmlumen gelijkmatig richting anus wordt voortbewogen.

H. Scholberg, huisarts

 

Verteren

Wanneer we ons voedsel verteren vormen we het volledig om tot onze individuele menselijke substantie. Voedsel verteren is een natuurlijk proces.
Hoe kunnen we de indrukken van de wereld om ons heen zo in ons opnemen en ons eigen maken dat zij ons leven, onze ziel opbouwen en wij groeien en daarmee onszelf en de wereld verrijken en vermenselijken?

Het zijn bij uitstek kunstzinnige processen waardoor we leren aftasten, beleven en doorvoelen, handelen en ons zo leren verbinden met onszelf en de wereld in pijn en vreugde dat er warmte en liefde vrijkomt waardoor het zeer persoonlijke omgevormd kan worden tot het werkelijk menselijke. Dan ontdekken we ook de morele kracht van klank en kleur en vorm.

Het motto van de internationale conferentie ‘kunst en innerlijke ontwikkeling’ van deze zomer is een uitspraak van Paul Klee uit 1924:
“Een kunstenaar die zijn weg niet tot het einde gaat, is arrogant. Uitverkoren zijn echter de kunstenaars die doordringen tot het gebied met de geheime plek waar de oerkracht de evolutie voedt. Daar, waar de krachtbron van tijd en ruimte – noem het het brein of het hart van de schepping – iedere functie voedt: welke kunstenaar zou daar niet willen verblijven? In de schoot van de natuur, aan de bron van de schepping, waar van alles de geheime sleutel wordt bewaard”.

Die levenskunst voedt ons allemaal.

Irene van der Laag, kunstzinnig therapeute

Beeldende therapie, spanning reduceren en plaats maken voor je beleving

Beeldend ‘verteren’ van indrukken die je opdoet:
–boetseren, de klei ritmisch kneden, hierdoor krijg je het warm van de inspanning en wordt het stofwisselingsgebied gestimuleerd. Dit werkt verbetering van verteringsproblemen in de hand.
–vormschilderen: energie opbouwen via een ritmische beweging
–schilderend ruimte maken voor je beleving in het hier en nu, spanning ontladen.

Marijke Esselman, kunstzinnig therapeute

Voeding en energie

Er is al veel gezegd over voeding. Het belangrijkste van voeding is dat het verteerd wordt en energie oplevert. Als meridiaan-kleurentherapeute behandel ik vaak mensen die vermoeid zijn, oververmoeid of naar een burn-out toe gaan.

Vaak blijkt dat voeding niet altijd op de juiste manier omgezet wordt en hierdoor ook geen energie oplevert. Sterker nog, het lichaam heeft extra energie nodig om zich van dit teveel aan voeding te ontdoen. Ieder individu kan van een bepaald voedingsmiddel maar een zekere hoeveelheid verdragen. Ga je hier bovenuit dan gaat het lichaam deze voeding uitscheiden als afvalstoffen. Dit is een enorme belasting voor het lichaam en verkoudheden kunnen het gevolg zijn van deze weerstandsdaling. Heel veel van onze energie wordt verbruikt door het lichaam om voedsel te verteren en als het dan geen energie oplevert, staat vermoeidheid als eerste klacht bovenaan. Ook gewrichtsklachten en huidproblemen kunnen ontstaan, als de afvalstoffen onvoldoende uitgescheiden worden. Dit gebeurt heel gemakkelijk omdat de organen die met de uitscheiding belast zijn (dikke darm en longen) overwerkt raken. Zelfs een prikkelbare (spastische darm) kan ontstaan door het vele werk dat de darm moet verrichten. Ook hij raakt overwerkt en letterlijk prikkelbaar.
In de praktijk betekent dit, dat je de klachten die je hebt vaak niet herkent als voedselovergevoeligheid. Zelfs onverklaarbare koortsen kunnen ontstaan, als het lichaam door verhitting zijn afvalstoffen wil afvoeren.

Bij kinderen zien we vaak blijvende verkoudheden en dat ze moe en hangerig zijn, niet goed in hun vel zitten en weinig energie hebben voor al hun activiteiten. Op de rug ontstaat een reflexzone als men het voedsel veelvuldig niet goed kan verteren. Resumerend kunnen we stellen dat de klachten die de patiënten hebben, heel divers kunnen zijn en vaak niet als voedselovergevoeligheid herkend worden.

Willy Blokdijk, meridiaan- en fysiotherapeute

Voeding en muziek

Ik onderzoek specifiek hoe deze unieke patiënt de aangeboden muzikale voeding waarneemt, aftast en tot zich neemt. Hoe neemt de patiënt het verschil tussen bijvoorbeeld hoge en lage tonen waar? Kan iemand een melodie waarnemen en naspelen? Ook het waarnemen van de klankruimte om hem heen is een aftasten en bevordert de gevoeligheid voor wat goed voor je is of niet. Dan hebben we nog de klankruimte die waargenomen kan worden in het lichaam zelf door resoneren van de tonen.
Op de grens van buitenwereld (voeding) en binnenwereld (eiwit) bevindt zich het muzikale interval de kwart. Wanneer voeding binnenwereld/eigen wordt, bevinden we ons in de wereld van de grote en kleine terts. In de secunde beweegt de voedingsstof zich via het bloed naar de organen. Heel belangrijk hierbij is dat dit in een vitaliserend ritme kan worden opgenomen, die weer opbouwende krachten levert en minder moe maakt.
Deze gezonde muzikale processen kan de patiënt onbewust herkennen en er opnieuw verbinding mee zoeken. Ieder op eigen wijze!

Monique Schuurman Hess, muziektherapeute

Spijsverteringsproblematiek in de antroposofische fysiotherapie

In mijn praktijk maak ik veelal twee soorten spijsverteringsproblemen mee.
1. verkramping en neiging tot obstipatie
2. te weke ontlasting

De eerste categorie mensen heeft dan vaak ook gespannen buik-, bil- en rugmusculatuur, en een ondoorgankelijke nierstreek. Er is een neiging tot krampen in de darmen.
De fysiotherapie is er dan op gericht dit gebied te ontspannen en doorgankelijk te maken. Vaak ligt er ook emotionele problematiek en angst aan ten grondslag. Met ritmische massage aan de rug en lendengebied, een nierinwrijving met lemniscatische- en warmtecirkels, zachte peristaltische buikmassage en warmte door middel van bijenwaspakkingen tijdens het narusten, kan er ontspanning optreden. Tevens is het belangrijk om veel te bewegen: wandelen, fietsen, dansen, doet goed en thuis een kruik op de buik of een pittenzak. Ook de buikademhaling is een aandachtspunt.

Bij de tweede categorie is er vaak een te actieve zenuw-zintuig-activiteit en onrust, waardoor er te weinig rust voor een goede vertering is.
Hierbij kan de massage helpen met verdichtende handgrepen aan de armen en aan onderrug, buik, kuiten en voeten. Stevige bewustzijnwekkende handgrepen om het teveel aan bovenpoolse activiteit af te leiden naar het onderlichaam, waardoor een betere verbinding met het lichaam ontstaan. De bijenwaspakking kan helpen om de aandacht naar het onderrug- en bekkengebied te leiden. Hierbij kan ook het oefenen met de buikademhaling behulpzaam zijn.

Deze klachten vragen om ritmisch leven met voldoende rustperiodes, introversie en aandacht bij het eten en goed kauwen.

Annette Lansink, fysiotherapeute